Qəbiristanlıq: Tarixi, Mədəni Əhəmiyyəti və Dəfn Adətləri
Qəbiristanlıqlar – dini, mədəni və tarixi baxımdan əhəmiyyətli məkanlardır. Tarixi, dəfn adətləri və məşhur məzarlıqlar haqqında ətraflı məlumat əldə edin.
Qəbiristanlıq: Tarixi, Mədəni Əhəmiyyəti və Dəfn Adətləri
Qəbiristanlıq Nədir və Hansı Funksiyanı Yerinə Yetirir?
Qəbiristanlıq və ya məzarlıq – ölülərin dəfn edildiyi ümumi ərazi. Tarix boyu insanlar ölüləri müxtəlif üsullarla dəfn etmiş və qəbiristanlıqlar dini, mədəni və sosial baxımdan mühüm rol oynamışdır.
Qəbiristanlıq Sözünün Mənşəyi
"Qəbir" sözü qədim dillərlə əlaqəlidir və onun kökü Akkad və İvrit dillərində tapılır:
Son Xəbərlər
Xiaomi 15 Ultra Qlobal Versiyası
Xiaomi yeni flaqman modeli Xiaomi 15 Ultra-nı qlobal satışa çıxaracağını təsdiqlədi. HyperOS 2.0 ilə yeni dövr başlayır!
Samsung-un Üçqatlanan Telefonu
Samsung, Galaxy Unpacked tədbirində üçqatlanan telefon konseptini təqdim etdi. Yeniliklər haqqında daha çox məlumat əldə edin.
Realme GT 7: Ən Ucuz Smartfon
Snapdragon 8 Elite çipi ilə Realme GT 7 fevral ayında təqdim ediləcək. Yeni xüsusiyyətlər və uyğun qiymət gözləyir.
- Akkad dilində – qebēru, qebru, qubūru
- İvrit dilində – qever
Bu sözlər "dəfn edilən yer" mənasını ifadə edir və uzun əsrlər boyu müxtəlif dillərdə istifadəyə keçmişdir.
Tarixi İnkişaf
- İbtidai dövr: Ölülər evlərin içərisində və ya yaxınlığında basdırılırdı.
- Orta əsrlər: Taun və vəba kimi xəstəliklərin yayılmasının qarşısını almaq üçün dəfn yerləri yaşayış məskənlərindən uzaqlaşdırıldı.
- Müasir dövr: Qəbiristanlıqlar xüsusi qaydalarla idarə olunur və şəhər planlamasının bir hissəsinə çevrilmişdir.
Qəbiristanlıqların Növləri
| Növ | Xüsusiyyətləri |
|---|---|
| İctimai qəbiristanlıqlar | Bütün insanlar üçün açıqdır, dövlət və ya bələdiyyə tərəfindən idarə olunur. |
| Xüsusi qəbiristanlıqlar | Ailə qəbiristanlıqları və ya xüsusi mülkiyyətə məxsus olan yerlər. |
| Dini qəbiristanlıqlar | Xüsusi dini cəmiyyətlərə məxsus dəfn yerləri. |
| Hərbi qəbiristanlıqlar | Müharibə vəzifəsini yerinə yetirənlərin dəfn edildiyi yerlər. |
| Tarixi qəbiristanlıqlar | Məşhur şəxslərin basdırıldığı və turistik dəyəri olan məkanlar. |
Dünya Məşhur Qəbiristanlıqları
- Per-Laşez (Paris, Fransa) – Frederik Şopen, Onore de Balzak və digər məşhurların dəfn olunduğu yer.
- Arlington Milli Qəbiristanlığı (ABŞ) – Amerika hərbi qəhrəmanlarının xatirəsinə yaradılmış məkan.
- Vestminster Abbey (İngiltərə) – Britaniya kral ailəsi və məşhur şəxsiyyətlərin məzarlarının yerləşdiyi yer.
- Novodeviçi Qəbiristanlığı (Rusiya) – Rusiyanın məşhur siyasətçi və sənət adamlarının dəfn edildiyi məkan.
Azərbaycanın Tanınmış Qəbiristanlıqları
- Fəxri Xiyaban – Dövlət və ictimai xadimlərin dəfn olunduğu qəbiristanlıq.
- Şəhidlər Xiyabanı – Azərbaycanın azadlığı uğrunda mübarizə aparmış şəhidlərin məzarları.
- Qaradağlı və Xocalı Şəhidlərinin məzarlıqları – Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi zamanı həlak olanların dəfn edildiyi yerlər.
Katakombalar: Yeraltı Qəbiristanlıqlar
- Paris Katakombaları – XIX əsrdə xəstəliklər səbəbindən yaradılmışdır.
- Roma Katakombaları – Xristianların gizli şəkildə dəfn edildiyi tarixi yeraltı qəbiristanlıq.
Müasir Dəfn Adətləri və Alternativlər
- Yerin altına dəfn – Ənənəvi dəfn formasıdır.
- Kremasiya (yandırma) – Bəzi dinlər və mədəniyyətlərdə qəbul edilir.
- Bioqəbiristanlıqlar – Ekoloji cəhətdən təmiz dəfn üsulu.
- Dənizdə dəfn – Xüsusilə dənizçilər üçün tətbiq edilir.
Qəbiristanlıqların Mədəni və Sosial Əhəmiyyəti
- Dini baxımdan müqəddəs yerlər hesab olunur.
- Tarixi irs və mədəniyyətin qorunmasında mühüm rol oynayır.
- Sosial və emosional aspektdə insanlar üçün xatirə məkanlarıdır.
Qəbiristanlıqlar insan tarixinin ayrılmaz hissəsidir. Onlar təkcə dəfn yerləri deyil, həm də tarixi, dini və sosial dəyəri olan məkanlardır. Müasir dövrdə qəbiristanlıqlar memarlıq abidələri və turistik məkanlar kimi də mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Bu xəbəri necə dəyərləndirirsiniz?
