Onaltılıq Say Sistemi: Rəqəmsal Dünyanın Əsaslarından Biri

Onaltılıq say sistemi (Hexadecimal, qısaca Hex) əsası 16 olan bir rəqəm sistemidir. Bu sistemdə 0-dan 9-a qədər rəqəmlər və A-dan F-ə qədər hərflər istifadə olunur.

Məsələn:

Son Xəbərlər

Xiaomi 15 Ultra Qlobal Versiyası

Xiaomi yeni flaqman modeli Xiaomi 15 Ultra-nı qlobal satışa çıxaracağını təsdiqlədi. HyperOS 2.0 ilə yeni dövr başlayır!

Daha ətraflı

Samsung-un Üçqatlanan Telefonu

Samsung, Galaxy Unpacked tədbirində üçqatlanan telefon konseptini təqdim etdi. Yeniliklər haqqında daha çox məlumat əldə edin.

Daha ətraflı

Realme GT 7: Ən Ucuz Smartfon

Snapdragon 8 Elite çipi ilə Realme GT 7 fevral ayında təqdim ediləcək. Yeni xüsusiyyətlər və uyğun qiymət gözləyir.

Daha ətraflı

• A = 10
• B = 11
• F = 15

Onaltılıq say sistemi əsasən proqramlaşdırma, kompüter arxitekturası və rəqəmsal elektronika sahələrində istifadə olunur.

Onaltılıq Say Sisteminin Üstünlükləri

• Kompüter sistemlərində effektivlik: İkilik (binary) sistemin daha yığcam formada ifadə edilməsi üçün istifadə olunur.
• Daha asan oxuma və yadda saxlama: 8-bitlik verilənlər cədvəllərinin rahat şəkildə qruplaşdırılmasını təmin edir.
• Rəng kodlaşdırması: HTML və CSS-də rənglərin ifadəsində geniş istifadə edilir (məsələn, #FF5733).

Onaltılıq Say Sisteminin Quruluşu

Onaltılıq sistemin əsasını 16-nın qüvvətləri təşkil edir. Misal üçün:

Qeyd: Onaltılıq ədədlərin digər sistemlərlə qarışmaması üçün 0x, h, $ kimi önlüklərdən istifadə edilir.

• 0x10 → Onluq 16
• FFh → Onluq 255

Onaltılıq Say Sistemində Riyazi Əməliyyatlar

Onaltılıq sistemdə müxtəlif riyazi əməliyyatlar aşağıdakı kimidir:

• Toplama: 0x2A + 0x14 = 0x3E (Onluq: 42 + 20 = 62)
• Çıxma: 0x50 - 0x1E = 0x32 (Onluq: 80 - 30 = 50)
• Vurma: 0xA × 0x3 = 0x1E (Onluq: 10 × 3 = 30)
• Bölmə: 0x30 ÷ 0x6 = 0x8 (Onluq: 48 ÷ 6 = 8)

Onaltılıq Say Sisteminin İstifadə Sahələri

• Proqramlaşdırma və Kompüter Elmləri:

color = 0xFF5733  # HTML rəng kodu

• Rəng Kodlaşdırması (HTML & CSS):
• #FFFFFF → Ağ
• #000000 → Qara
• #FF0000 → Qırmızı
• Kompüter Yaddaşı və Maşın Kodu:

Yaddaş ünvanları adətən onaltılıq formatda göstərilir. Misal: 0x7FFF → RAM ünvanı.

• Şifrləmə və Kodlaşdırma:

MAC ünvanları, IP ünvanları, hash kodları və s. üçün istifadə edilir.

Onaltılıq və Digər Say Sistemlərinə Çevirilmə

Onaltılıq say sistemi kompüterlərdə yaddaş idarəçiliyi, proqramlaşdırma və rəqəmsal texnologiyalar üçün mühüm rol oynayır. O, ikilik sistemin daha yığcam formasıdır və gündəlik proqramlaşdırma işlərində geniş istifadə olunur.